วันที่ 15 ตุลาคม 2568 ที่รัฐสภา นายชวน หลีกภัย ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาธิปัตย์ กล่าวในที่ประชุมร่วมรัฐสภานัดพิเศษ พิจารณาร่างแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ โดยย้ำว่า “กฎหมายดีต้องคู่กับคนดี” พร้อมเผยสาเหตุที่รัฐธรรมนูญปี 2550 ต้องเพิ่มวรรคสองในมาตรา 3 เพื่อเน้นย้ำให้ทุกฝ่ายยึดหลักนิติธรรม หลังเหตุฆ่าตัดตอนในภาคใต้สมัยสงครามยาเสพติด ชี้บทเรียนสำคัญว่า “รัฐธรรมนูญจะดีเพียงใด หากผู้ใช้ไม่เคารพกติกา บ้านเมืองก็จะล้มเหลวซ้ำเดิม”

กฎหมายดีแต่คนไม่ดี บ้านเมืองก็ไม่เดินหน้า

นายชวน หลีกภัย กล่าวถึงประสบการณ์ตลอดการทำงานในฐานะผู้แทนราษฎรตั้งแต่ปี 2511 ว่าได้เห็นรัฐธรรมนูญหลายฉบับเกิดและดับลงภายในไม่กี่ปี โดยเฉพาะรัฐธรรมนูญปี 2511 ที่ใช้เพียง 2 ปี 9 เดือน ก่อนจะนำไปสู่เหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 ซึ่งถือเป็นบทเรียนสำคัญของประชาธิปไตยไทย เขากล่าวว่าปัญหาไม่ได้อยู่ที่ตัวบทกฎหมาย แต่อยู่ที่ “ผู้ใช้กฎหมาย” ที่ไม่ยึดถือหลักการและอำนาจตามขอบเขตที่กำหนดไว้

เขาย้ำว่า รัฐธรรมนูญเป็น “โครงสร้างหลักของบ้านเมือง” ที่กำหนดอำนาจของแต่ละฝ่ายให้ชัดเจน เมื่อใดที่มีการละเมิดอำนาจหรือบิดเบือนหลักการ เมื่อนั้นปัญหาทางการเมืองและสังคมก็จะเกิดขึ้นทันที พร้อมเรียกร้องให้ประชาชนเห็นความสำคัญของรัฐธรรมนูญในฐานะกฎหมายสูงสุดของประเทศ ไม่ใช่เรื่องไกลตัวหรือเป็นเพียงประเด็นของนักการเมืองเท่านั้น

เหตุผลที่เพิ่ม “วรรคสอง” มาตรา 3 หลังเหตุฆ่าตัดตอน

นายชวนอธิบายว่า รัฐธรรมนูญปี 2550 เป็นฉบับแรกที่เพิ่มวรรคสองในมาตรา 3 ให้ทุกองค์กรใช้อำนาจโดยยึดหลักนิติธรรม เนื่องจากบทเรียนจากยุคสงครามยาเสพติดที่เกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชน มีการฆ่าตัดตอนในพื้นที่ภาคใต้ ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่ารัฐธรรมนูญเพียงอย่างเดียวไม่อาจป้องกันการละเมิดได้ หากผู้นำไม่เคารพ “หลักนิติธรรม” และ “หลักกฎหมาย” อย่างแท้จริง

เขาเตือนว่า การละเมิดหลักนิติธรรมอาจเริ่มจากการบริหารที่มอง “ผลประโยชน์ส่วนตัว” มากกว่าประโยชน์ส่วนรวม พร้อมชี้ว่าปัญหานี้จะวนกลับมาทำลายระบบประชาธิปไตยและความเชื่อมั่นของประชาชนในรัฐธรรมนูญทุกฉบับ

รัฐธรรมนูญปราบโกงที่กลายเป็น “โกงปราบรัฐธรรมนูญ”

นายชวนกล่าวถึงรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันที่ถูกเรียกว่า “ฉบับปราบโกง” ว่าถึงแม้จะมีเจตนารมณ์ดี แต่ความจริงคือ “โกงกลับปราบรัฐธรรมนูญ” เพราะปัญหาทุจริตยังคงเกิดขึ้นในทุกระดับ ตั้งแต่ระบบการเลือกตั้งไปจนถึงการบริหารราชการแผ่นดิน เขากล่าวอย่างตรงไปตรงมาว่า “บ่อนการพนันกระจายทั่วประเทศ มีการส่งส่วยให้นักการเมือง” สะท้อนถึงปัญหาคุณภาพของบุคลากรทางการเมือง

เขาเสนอว่าการแก้ปัญหาคอร์รัปชั่นต้องเริ่มจาก “การคัดเลือกคนดีเข้าสู่ระบบ” โดยเฉพาะฝ่ายนิติบัญญัติซึ่งเป็นต้นทางของการจัดตั้งรัฐบาล หากผู้ใช้อำนาจเป็นคนดี บ้านเมืองก็จะมีเสถียรภาพและพัฒนาได้อย่างยั่งยืน

“รัฐธรรมนูญดีต้องคู่กับคนดี” คือทางรอดของระบอบประชาธิปไตย

นายชวนทิ้งท้ายว่า รัฐธรรมนูญที่ดี และ ผู้ใช้ที่ดี ต้องเดินคู่กันเสมอ เพราะปัญหาที่ผ่านมาของประเทศไม่ได้เกิดจากระบบรัฐสภา แต่เกิดจาก “คนที่ไม่เคารพกติกา” เขาเรียกร้องให้ทุกฝ่ายให้ความสำคัญกับการสร้างวัฒนธรรมทางการเมืองที่เคารพกฎหมาย เพื่อให้ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคง