นักวาดผู้ปฏิวัติวงการสื่อไทย

เปล่ง ไตรปิ่น หรือที่รู้จักในนาม ขุนปฏิภาคพิมพ์ลิขิต คือบุคคลสำคัญที่จารึกชื่อไว้ในหน้าประวัติศาสตร์ของไทยในฐานะนักวาดการ์ตูนล้อเลียนการเมืองคนแรกของประเทศ ด้วยฝีมืออันเฉียบคมและการสะท้อนเรื่องราวทางสังคมและการเมืองผ่านลายเส้นที่แสบสัน เขาสร้างแรงกระเพื่อมในวงการสื่อ และกลายเป็นต้นแบบให้กับนักวาดการ์ตูนรุ่นหลัง

จากเด็กหนุ่มหัวศิลป์ สู่ยอดนักวาดแห่งแผ่นดิน

เปล่ง ไตรปิ่น เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2428 เติบโตขึ้นในครอบครัวธรรมดา แต่พรสวรรค์ด้านศิลปะของเขานั้นไม่ธรรมดาเลย ตั้งแต่วัยเยาว์ เขาหลงใหลการวาดภาพและมีฝีมือโดดเด่น จนได้รับโอกาสครั้งสำคัญในการเดินทางไปต่างประเทศ โดยเขาได้ติดตาม พระราชานุประพันธ์ (ราชทูตไทยประจำญี่ปุ่น) ไปยังประเทศอังกฤษ! ที่นั่น เขาได้ฝึกฝนศิลปะการวาดภาพ การพิมพ์ และเทคนิคการทำแม่พิมพ์ จนเชี่ยวชาญในระดับมืออาชีพ

ระหว่างการเดินทางในยุโรป เขาได้สัมผัสศิลปะจากฝรั่งเศส ฮอลแลนด์ อิตาลี และเดนมาร์ก ใช้เวลากว่า 20 ปี ซึมซับความรู้ ก่อนจะกลับมาไทยพร้อมความสามารถที่ยากจะหาใครเทียบได้

จุดเปลี่ยนสู่วงการการ์ตูนล้อเลียนการเมือง

หลังกลับสู่ประเทศไทย เปล่งได้เปิดร้านทำแม่พิมพ์สุดล้ำสมัย โดยนำเทคนิค กัดสังกะสีด้วยกรด ซึ่งถือเป็นเทคโนโลยีใหม่ในยุคนั้นมาใช้ควบคู่กับงานศิลปะของเขา แต่สิ่งที่ทำให้เขาโด่งดังที่สุดคือ ผลงานการ์ตูนล้อเลียนการเมือง ที่เรียกเสียงฮือฮาได้อย่างมาก!

ผลงานของเขาถูกตีพิมพ์ใน หนังสือพิมพ์กรุงเทพฯ เดลิเมล์ และสามารถคว้ารางวัลใหญ่ ทำให้ชื่อของเขากลายเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง ในเวลาต่อมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานบรรดาศักดิ์ให้เขาในชื่อ “ขุนปฏิภาคพิมพ์ลิขิต” เพื่อยกย่องผลงานและความสามารถที่เขานำมาพัฒนาวงการสื่อไทยอย่างแท้จริง

บทบาทสำคัญในวงการศิลปะและภาพยนตร์

นอกจากการเป็นนักวาดการ์ตูนล้อเลียน เปล่ง ไตรปิ่น ยังเป็นบุคคลสำคัญในแวดวงศิลปะและสื่อของไทย เขาเคยดำรงตำแหน่ง หัวหน้าช่างถ่ายภาพของกรมรถไฟหลวง และยังเป็น อาจารย์สอนวาดเขียนที่โรงเรียนเพาะช่าง ซึ่งเป็นสถาบันศิลปะที่มีชื่อเสียงของไทย

นอกจากนี้ เขายังได้เข้ามามีบทบาทใน วงการภาพยนตร์ โดยร่วมงานในภาพยนตร์เรื่อง “ไม่คิดเลย” ซึ่งออกฉายในปี พ.ศ. 2470 ถือเป็นอีกหนึ่งบทบาทที่สะท้อนถึงความสามารถรอบด้านของเขา

มรดกแห่งลายเส้นที่ไม่อาจลบเลือน

แม้ เปล่ง ไตรปิ่น จะจากไปเมื่อวันที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2485 ด้วยโรคลำไส้พิการ แต่มรดกของเขายังคงอยู่ และแนวทาง การ์ตูนล้อเลียนการเมือง ที่เขาสร้างขึ้นยังคงเป็นแรงบันดาลใจให้กับนักวาดรุ่นหลังมาอย่างต่อเนื่อง

นอกจากนี้ เขายังส่งต่อสายเลือดแห่งศิลปะให้กับบุตรชาย จิตต์ ไตรปิ่น หรือที่รู้จักกันในนามปากกา “จ.ไตรปิ่น” นักเขียนนวนิยายชื่อดัง ซึ่งได้สืบสานเจตนารมณ์ด้านศิลปะและวรรณกรรมของบิดาต่อไป

บทสรุป

เปล่ง ไตรปิ่น คือหนึ่งในบุคคลสำคัญที่เปลี่ยนแปลงวงการสื่อของไทย จากปลายปากกาสู่กระแสสังคม ผลงานของเขายังคงเป็นที่จดจำ และเป็นเครื่องพิสูจน์ว่า ศิลปะไม่ได้เป็นเพียงความสวยงาม แต่เป็นพลังที่สามารถเปลี่ยนแปลงสังคมได้จริง!

ข้อมูล/ภาพ : 3THAI ,waymagazine