การผลักดันระบบแจ้งเตือนภัยผ่านมือถือแบบ Cell Broadcast ในไทยยังไม่มีความคืบหน้า แม้เทคโนโลยีนี้ถูกใช้จริงแล้วในหลายประเทศ ขณะที่การประสานงานข้ามหน่วยงานและการขาดเจ้าภาพกลางยังเป็นอุปสรรคสำคัญ

การผลักดันเทคโนโลยีช่วยชีวิตสะดุดระบบราชการ

แม้ สำนักงาน กสทช. จะประกาศความร่วมมือกับผู้ให้บริการโทรศัพท์มือถือและหน่วยงานด้านภัยพิบัติเพื่อทดลองระบบ Cell Broadcast มาตั้งแต่ปี 2565 แต่จนถึงปัจจุบัน ปี 2568 ระบบดังกล่าวยังไม่ถูกนำมาใช้อย่างเป็นทางการในประเทศไทย

Cell Broadcast เป็นเทคโนโลยีที่ช่วยส่งข้อความแจ้งเตือนฉุกเฉินผ่านเครือข่ายโทรศัพท์มือถือไปยังผู้ใช้งานในพื้นที่เสี่ยงได้ทันที โดยไม่ต้องพึ่งพาอินเทอร์เน็ตหรือการลงทะเบียนใด ๆ ซึ่งถูกใช้จริงแล้วใน สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น เนเธอร์แลนด์ และออสเตรเลีย แต่ในไทยยังคงอยู่ในขั้นตอน “เตรียมทดสอบ” อย่างต่อเนื่องนานหลายปี

Cell Broadcast คืออะไร และทำไมถึงสำคัญ?

Cell Broadcast (CB) คือระบบสื่อสารที่ใช้ส่งข้อความผ่านเสาสัญญาณมือถือไปยังโทรศัพท์ทุกเครื่องในพื้นที่เป้าหมายแบบ “กระจายสัญญาณ” ไม่ต้องเจาะจงหมายเลข ไม่ต้องใช้อินเทอร์เน็ต และสามารถแจ้งเตือนได้แม้ในสถานการณ์ที่เครือข่ายโทรศัพท์ใช้งานหนาแน่นจนระบบล่ม

จุดเด่นของ CB คือการแจ้งเตือนที่รวดเร็ว ครอบคลุม และไม่พึ่งพาแอปพลิเคชันของบุคคลที่สาม เช่น Social Media หรือ SMS ซึ่งอาจล่าช้าในช่วงวิกฤต โดยในต่างประเทศ เทคโนโลยีนี้ได้ถูกใช้แจ้งเตือนแผ่นดินไหว ไฟป่า น้ำท่วม หรือภัยพิบัติต่าง ๆ แล้วอย่างได้ผล

🇹🇭 ประเทศไทยยังไร้แผนเปิดใช้งานจริง

ตามข้อมูลจาก สำนักงาน กสทช. ประเทศไทยได้แถลงความร่วมมือเพื่อทดลองใช้ Cell Broadcast ตั้งแต่ปี 2565 และมีเวทีเสวนาในปี 2566 เพื่อถกแนวทางกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมอุตุนิยมวิทยา และ กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.)

อย่างไรก็ตาม ในปี 2568 ยังไม่มีกรอบเวลาชัดเจนในการเปิดใช้ระบบดังกล่าวจริง ทั้งที่ภัยพิบัติในประเทศไทยยังคงเกิดขึ้นซ้ำซากและมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นจากภาวะโลกร้อนและความเปราะบางทางสิ่งแวดล้อมในหลายพื้นที่

ขวากหนามคือโครงสร้างบริหารแบบแยกส่วน

ปัญหาหลักของการพัฒนา Cell Broadcast ในไทยคือ ความล่าช้าในกระบวนการตัดสินใจและการขาดเจ้าภาพกลางที่มีอำนาจบริหารจัดการเบ็ดเสร็จ ปัจจุบันระบบนี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากอย่างน้อย 3 ฝ่าย ได้แก่:

• กสทช. ในฐานะผู้กำกับดูแลเครือข่าย
• หน่วยงานด้านภัยพิบัติ (กรมอุตุฯ, ปภ.) ซึ่งเป็นผู้แจ้งเตือน
• ผู้ให้บริการโทรคมนาคม ที่ต้องปรับระบบโครงข่ายให้รองรับการใช้งาน

แต่ในทางปฏิบัติ การประสานงานระหว่างองค์กรเหล่านี้ยังติดอยู่กับระบบราชการที่ซับซ้อน ส่งผลให้การดำเนินการล่าช้าอย่างต่อเนื่อง และไม่มีการผลักดันระดับนโยบายจากฝ่ายบริหารที่เพียงพอ

ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากความล่าช้า

ภัยพิบัติไม่เคยรอให้ระบบเอกสารครบถ้วน
หากเกิดแผ่นดินไหว น้ำท่วมฉับพลัน หรือเหตุร้ายแรงกลางดึก ขณะที่ประชาชนยังหลับใหล ระบบ Cell Broadcast อาจเป็นเพียงเครื่องมือเดียวที่สามารถแจ้งเตือนผู้คนได้ทันท่วงที

ประเทศไทยไม่มีข้อจำกัดด้านเทคโนโลยี ไม่มีข้อจำกัดด้านงบประมาณ หรือความสามารถของผู้ให้บริการมือถือ
สิ่งที่ขาดคือความกล้าตัดสินใจทางนโยบาย และการจัดการเชิงระบบที่มีประสิทธิภาพ

ข้อมูล/ภาพ : Thai PBS