น้ำท่วมใหญ่ครั้งประวัติศาสตร์ของเมืองเชียงใหม่ครั้งที่ผ่านมา ไม่เพียงแต่สร้างส่งกระทบประชาชน อาคารบ้านเรือน และเศรษฐกิจของจังหวัด แต่อีกสิ่งหนึ่งที่ปฏิเสธไม่ได้เลยคือวัดต่าง ๆ ถูกน้ำท่วม รวมถึงเอกสารคัมภีร์เก่าแก่ก็ถูกน้ำท่วมเสียหายด้วย

แต่ก็มีอาสาสมัครนักอนุรักษ์กลุ่มเล็ก ๆ กลุ่มหนึ่ง พยายามรักษาเอกสาร โดยเฉพาะคัมภีร์โบราณไม่ให้เสียหายไปพร้อมกับน้ำท่วมครั้งนี้

การค่อยๆ เกาะ เช็ด คัมภีร์ใบลาน ต้องค่อยๆ ทำทีละใบ เพื่อลดความเสียหาย เอกสารโบราณ ที่ถูกน้ำท่วมเมืองเชียงใหม่ เมื่อต้นเดือนตุลาคมที่ผ่านมา

สุรีย์ บุญญานุพงศ์ อดีตนักวิจัยอาวุโส สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หนึ่งในอาสาสมัคร ล้างคัมภีร์ใบลาน ที่วัดสันป่าเลียง อ.เมือง จ.เชียงใหม่ เปิดเผยว่า การทำความสะอาดคัมภีร์ใบลาน ไม่ใช่ทำความสะอาดทั่วไป ต้องใช้ใจ ต้องรู้จักวิธีทำความสะอาดอย่างไรไม่ให้ใบลานเสียหาย

“หนานสวัสดิ์” หรือ สวัสดิ์ ดีไส เป็นอีกหนึ่งอาสาสมัคร เคยเป็นอดีตลูกจ้างโครงการวิจัยรวบรวมเอกสารคัมภีร์ใบลานวัดต่าง ๆ ในภาคเหนือ เพื่อจัดทำภาพถ่ายไมโครฟิล์ม มีชำนาญด้านภาษาล้านนา ก็มาร่วมทำความสะอาดคัมภีร์ใบลานที่วัดสันป่าเลียงด้วย บอกว่า เอกสารใบลานส่วนใหญ่ จะเกี่ยวของกับทางพุทธศาสนา และสอดแทรกภูมิปัญญาในอดีต

สวัสดิ์ ระบุว่า เอกสารเป็นชาดก โหราศาสตร์ ไสยศาสตร์ มหาชาติ ทศชาติ โหราศาสตร์บางครั้งมีการทำนายเหตุการณ์บ้านเมือง ส่วนใหญ่จะเขียนไว้ ส่วนใหญ่ฝนตกใส่ชำรุด เน่า ยกตัวอย่างน้ำท่วมปีไหน มีเหตุการณ์อะไร

ด้าน พระครูสถิตสุตาภรณ์ เจ้าอาวาสวัดสันป่าเลียง ต.หนองหอย อ.เมือง จ.เชียงใหม่ กล่าวว่า ในอดีตวันสันป่าเลียง เป็นแหล่งศึกษาอักขระล้านนา ก่อสร้างหอธรรม เมื่อ พ.ศ.2471 เพื่อรักษาพระไตรปิฎก พื้นบ้านล้านนา โหราศาสตร์ การรักษาพยาบาล เป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ต่าง ๆตำราแบบล้านนา

คัมภีร์ใบลานตามวัดต่าง ๆ ถือเป็นเอกสารสำคัญ ที่บันทึกเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ และภูมิปัญญาของทางภาคเหนือ แม้สถาบันวิจัยทางสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปัจจุบันคือสถาบันพหุศาสตร์ จะสำรวจและรวมรวมเอกสารบางส่วน ถ่ายลงไมโครฟิล์มเพื่อจัดเก็บแล้วก็ตาม

แต่น่าเสียดาย หากเอกสารต้นฉบับเหล่านี้ถูกน้ำท่วมเสียหาย ซึ่งบางวัดอาจยังไม่มีการสำรวจ เราอาจได้เห็นเพียงภาพถ่ายไมโครฟิล์ม หรือเอกสารบางส่วนอาจสูญหายไป กับน้ำท่วมใหญ่ครั้งนี้

ข้อมูล/ภาพ : ไทยพีบีเอส